Anne Applebaum w precyzyjnie udokumentowanej książce ukazuje historię Gułagu - rozbudowanej sieci obozów pracy rozrzuconych po całym obszarze Związku Sowieckiego: od wysp na Morzu Białym po brzegi Morza Czarnego; od Arktyki po równiny Azji Centralnej; od Murmańska po Workutę i Kazachstan; od centrum Moskwy po przedmieścia Leningradu. Słowo "Gułag" jest skrótem, wywodzącym się od nazwy: Gławnoje Uprawlienje Łagieriej - Główny Zarząd Obozów Pracy. W miarę upływu czasu zaczęto określać tym mianem nie tylko sam zarząd obozów koncentracyjnych, lecz również cały sowiecki system pracy niewolniczej i wszystkie jego formy: obozy pracy, obozy karne, obozy dla więźniów politycznych i kryminalnych, obozy dla kobiet, dzieci i obozy przejściowe. Dla Polaków słowa "gułag", "łagier", "zona" mają szczególne znaczenie - byliśmy jednym z narodów, które najbardziej dotkliwie poznały sowiecki system represji i ludobójstwa. Bogata jest także polska literatura łagrowa, z której szeroko korzystała autorka książki.

Publikacja została zrealizowana w ramach projektów Stowarzyszenia MOJE MIASTO pn. "Tragedia Górnośląska - nieznane losy mieszkańców, jako element ochrony dziedzictwa kulturowego naszych ziem" oraz "Tragedia Górnośląska - nieznane losy mieszkańców, jako element ochrony dziedzictwa kulturowego mniejszości etnicznych".

Jak zauważył jeden z gości spotkania w rydułtowskiej bibliotece, można policzyć osoby wywiezione do ZSRR, ale nie da się policzyć zgwałconych kobiet, rozbitych rodzin, urazów fizycznych i psychicznych. A jednak - warto i trzeba. Inicjatorzy publikacji „Jo był ukradziony. Tragedia Górnośląska. Ziemia Rybnicka” wielokrotnie podkreślali, że trud włożony w realizację tego zadania z pewnością nie był niepotrzebny. Marek Wystyrk, prezes Stowarzyszenia Moje Miasto, które pozyskało fundusze na wydanie książki podkreślał, że „moralnym obowiązkiem każdego z nas jest dbałość o pamięć historyczną”, także , a może zwłaszcza, w wymiarze lokalnym. Dr Mateusz Sobeczko i dr hab. Kazimierz Miroszewski krótko streścili treść książki, krótko przybliżyli historię Górnego Śląska po zakończeniu działań wojennych w 1945 r. oraz opowiedzieli o kulisach swojej pracy. Głos zabrali także obecni na spotkani politycy oraz goście honorowi - naoczni uczestnicy tamtych wydarzeń i ich dzieci. Ich słowa poruszyły słuchaczy, a wyrazem wdzięczności i szacunku, dla tych, którzy zechcieli podzielić się bolesnymi wspomnieniami, były gorące oklaski i czerwone róże wręczone przez Marka Wystyrka. - Ta książka nie zamyka trudnego, a nieco zapomnianego tematu. Ona ma być pewnym wstępem do dalszych badań - powiedział Mateusz Sobeczko. A podstawą prac naukowy mogą stać wspomnienia ludzi, którzy jeszcze żyją, a często nie mieli okazji opowiedzieć o tym, co przeżyli. Niezwykłą historię opowiedział na zakończenie spotkania Piotr Skowronek, dyrektor Liceum Ogólnokształcącego nr 1 w Rydułtowach: „Przyszywana nasza ciotka Ela, została wywieziona ze swoją mamą. Była radosną pogodną osobą, ale o tym wywiezieniu nigdy nie opowiadała. A kiedy dowiedziała się, że osoba, która wydała ją Armii Radzieckiej, jest chora i samotna, to zaopiekowała się nią i towarzyszyła jej w ostatnich dniach życia. Także proszę zobaczyć, jak można wybaczyć. Nie tylko wybaczyć, ale także pomóc w trudnej sytuacji”. Lektura książki Sobeczki i Miroszewskiego i rozmowy ze świadkami tamtych wydarzeń mogą więc być nie tylko lekcją historii, ale również lekcją człowieczeństwa.

Iran, 1963 rok. Czterdziestoletnie Stefania i Elżbieta wiodą pozornie szczęśliwe życie u boku mężów. Podjęły decyzje, które miały wreszcie zapewnić im spokój, ale te nadzieje okazały się płonne. Niezagojone rany, niewybaczone winy, niewyleczone traumy coraz silniej zatruwają codzienność kobiet. Halszka, która jest znaną farmaceutką i cenionym naukowcem, nie może zapomnieć o przeszłości, a Stefania, mimo iż osiągnęła swój cel - wyszła za Jędrzeja - nie potrafi odnaleźć się w wymarzonej rzeczywistości. Tymczasem Iran cieszy się z wolności. Pod rządami premiera Mosaddegha kraj rozkwita i dąży do niezależności od zachodnich imperiów, co z czasem okazuje się tylko złudzeniem. W państwie narasta kryzys. Wkrótce dochodzi do przesilenia, które zburzy chwiejną równowagę osiągniętą przez bliźniaczki i Iran..

Bohaterki tej książki były na swój sposób niezwykłe, wychodziły poza stereotypowe role społeczne przypisywane kobiecie. Każda z tych nieprzeciętnych pań miała też w sobie ogromną siłę życiową, która pozwalała dokonywać rzeczy wielkich. Elżbieta z Lubomirskich Sieniawska to nieprawdopodobnie inteligentna mecenaska sztuki, przez pewien czas właścicielka Wilanowa. Jej wychowanką była słynna poetka epoki saskiej, Elżbieta Drużbacka. Joanna Żubrowa, pierwsza kobieta odznaczona Krzyżem Orderu Virtuti Militari, walczyła w armii napoleońskiej jako regularny żołnierz, co ponad dwieście lat temu było bardziej niż niezwykłe. Ewa Felińska, ziemianka, którą historia zmusiła do bycia uczestniczką spisku i zesłanką. Była poczytną autorką powieści i pamiętników, a jedno z jej dzieci zostało świętym Kościoła katolickiego. Antonina Walicka, założycielka i przełożona znanej warszawskiej pensji wychowała kilka pokoleń młodych Polek na dobre patriotki i mądre kobiety. Jedna z najpiękniejszych Polek międzywojnia Irena Iłłakowiczowa zasłużyła się w okupowanej przez Niemców Polsce jako znakomita agentka konspiracyjnego wywiadu. Mistyczka Wanda Boniszewska aresztowana w 1950 roku trafiła do sowieckich więzień i łagrów. Nie tylko nie dała się złamać, ale za jej sprawą dochodziło do nawróceń jej prześladowców. Autorka przybliża także portrety dwóch nieco zapomnianych pisarek i publicystek z Kresów Konstancji Skirmuntt i Janiny z Puttkamerów Żółtowskiej. Mądre, silne, kobiece. Dziesięć wyjątkowych, pełnych temperamentu Polek, kierujących się w życiowych wyborach miłością do rodziny i ojczyzny.

Historia o zwykłych ludziach, których życie zmienia się w ciągu kilkunastu minut… Początek wojny to dla Kresów Wschodnich czas wywózek w odległe i złowrogie rejony Związku Radzieckiego. Dobrze zapowiadająca się aktorka, żyjąca w szczęśliwym związku z lekarzem społecznikiem, zawadiacki lekkoduch grający na saksofonie i fortepianie, siostry bliźniaczki, których ojciec znika bez śladu, chłopiec opiekujący się niewidomym dziadkiem i młoda mężatka wychowująca córeczkę - tych wszystkich ludzi pewnego dnia połączyło jedno zdarzenie... Wywózka w nieznane, do świata, w którym jedynie śmierci jest pod dostatkiem, a życie staje się już tylko walką o przetrwanie. Czy poradzą sobie na tej nieludzkiej ziemi, nie tracąc swojego człowieczeństwa? A może w staraniach, by dotrwać do następnego dnia, wygrają zwierzęce instynkty?

Boleśnie doświadczeni, okaleczeni duchowo bohaterowie próbują odbudować własne życie. Desperacko szukają szczęścia i swojego miejsca na ziemi. Niektórzy nie wiedzą, że los jeszcze niejeden raz wystawi ich charaktery na ciężką próbę. Inni wciąż nie mogą poradzić sobie z uczuciem straty i osamotnienia. Spoglądają w przeszłość, jak gdyby ta miała dać im odpowiedź na nurtujące ich pytania o sens istnienia i granice ludzkiej wrażliwości. Czy uda im się odzyskać utracone zaufanie i ocalić miłość, a przede wszystkim zapomnieć o koszmarze, jaki stał się ich udziałem…?