Najnowsza książka Magdaleny Grzebałkowskiej - autorki bestsellerowych „Beksińskich : portretu podwójnego” - to reporterska opowieść o najbardziej dramatycznym roku XX stulecia. Autorka wkracza na ziemie przez chwilę niczyje, albo właśnie zagarnięte przez nową władzę, by przyjrzeć się z bliska losom ostatnich żyjących świadków tamtego czasu. Ludzi, którzy gonieni strachem próbowali się przedrzeć przez skuty lodem Zalew Wiślany (było ich pół miliona), przesiedleńców, którzy w swoich nowych domach zastawali jeszcze ich poprzednich właścicieli, wychowanków otwockiego domu dziecka dla ocalonych z Holocaustu, szabrowników, dla których wyzwolone tereny stały się gigantycznym sklepem Ikei, ludziom, którzy o włos wyprzedzili własną śmierć. Oddaje głos ofiarom, chociaż i katom poświęca sporo miejsca - zwłaszcza kiedy może dzięki temu pokazać powojenne pomieszanie ról i losów. „1945 : wojna i pokój” to książka, dzięki której historia sprzed 70 lat znów jest na wyciągnięcie ręki.

A jak królem, a jak katem będziesz (1968) - najbardziej charakterystyczna powieść T. Nowaka, obraz wsi - chłopskiego raju: harmonia między człowiekiem a naturą, powtarzający się motyw jabłkowego sadu, nieokreśloność miejsca i czasu, nieistnienie grzechu (np. kradzież nie obciąża moralnie). Ład tego świata tworzy zbiorowa wyobraźnia: odwieczne magiczne gesty (np. ubieranie Piotra - bohatera-narratora - na wojnę), nadawanie rzeczom symboli, znaczeń (zwł. jabłko - symbol życia, płodności, władzy, bogactwa, śmierci itd.). Jest to świat magiczny, w którym spełniają się przepowiednie i przeczucia (słowa Heli o królu i kacie, osikowa twarz). Nowak poetyzuje rzeczywistość, łączy ją z baśnią (np. żyd. kapela idąca po niebie). Prawdziwe zło istnieje na zewnątrz. Piotr zetknie się z nim, gdy wyruszy na wojnę (wprowadzenie konkretnego miejsca i czasu). Najważniejszy problem, wcześniej zapowiedziany w tytule i słowach Heli o królu i kacie (różnoważność określeń), pojawi się w momencie wkroczenia wojny do wsi - zła do raju (groźba jego utraty). W imię ocalenia raju Piotr-partyzant musi zostać katem - zabija (wykonuje wyroki na zdrajcach), łamiąc najważniejszy nakaz: "Nie zabijaj". Nie umie się z tym pogodzić, czuje się zbrukany, niegodny raju. Dlatego powtarza, że jest tylko narzędziem sprawiedliwości, że zabił ON (zbiorowość, niewinne ofiary wojny). Powieść wpisuje się w nurt - charakterystycznej dla lit. o II wojnie światowej - refleksji nad moralnymi skutkami zabijania (także w dobrej sprawie). W zakończeniu powieści Piotr zostaje rozgrzeszony przez danie życia (rodzi się dziecko), a dziadek Jakub oczyszcza go magicznym gestem. Autor eksponuje problem moralny, nie tworzy faktograficznego zapisu wojny. Opowiada historię Piotra poetyckim językiem, obfitującym w metafory, plastyczne porównania, odwołującym się do prawdziwych wierzeń i obrzędów lud.

Rok 1942, kiedy wynik wojny wisi na włosku, prezydent Roosevelt wysyła nieprawdopodobną grupę zadaniową z wyjątkową misją. Bibliotekarze wyszkoleni w szpiegostwie i specjaliści od mikrofilmów, współpracujący ze specjalnym oddziałem Służb, zostają rozlokowani po całej Europie. Pozyskując i przeglądając gazety, książki i podręczniki techniczne, zbierają informacje o rozmieszczeniu wojsk i uzbrojeniu. Maria Alves zostaje wysłana do Lizbony, gdzie skrupulatnie fotografuje publikacje. Współpracuje z Tiago – portugalskim właścicielem księgarni, który wykonuje własną, niepewną misję, pomagając żydowskim uchodźcom. Gdy Maria i Tiago zbliżają się do siebie, ich wspólna przyszłość jest zagrożona. Kobieta dostaje bowiem nowe zadanie, które zaprowadzi ją w samo serce wewnętrznego kręgu sympatyków Fuhrera! Amerykańska bibliotekarka i portugalski handlarz książek; misja, która może odmienić losy wojny.

Opowieść o miłości i walce o przeżycie. Nic nie mogło rozdzielić Christophera i Rebekki: ani jej wyrodni rodzice, ani nawet narzeczony, z którym wróciła do domu po ucieczce do Anglii. Lecz gdy do sielankowej wyspy Jersey dociera II wojna światowa, nazistowscy najeźdźcy, realizując Ostateczne Rozwiązanie Kwestii Żydowskiej swojego Führera, wywożą Rebeccę na kontynent. Gdy naziści deportują Christophera i jego rodzinę do ojczystego kraju - Niemiec, w desperackiej próbie ratowania ukochanej zgłasza się na ochotnika do szeregów SS. Rozpoczyna służbę w Auschwitz, gdzie sprawuje nadzór nad pieniędzmi skradzionymi ofiarom, które zginęły w komorach gazowych. Poszukując Rebekki, musi nie tylko ukrywać podwójną tożsamość, ale i walczyć o własną duszę. W koszmarnym świecie Auschwitz Christopher pilnuje przepływu rzeki splamionych krwią pieniędzy, dzięki czemu staje przed nieoczekiwaną szansą. Czy starczy mu sił i odwagi, by zaakceptować nowy los, który na zawsze może zmienić nie tylko jego życie, ale i wielu innych ludzi? [lubimyczytac.pl]

Monografia na temat walk i losów jednostek wchodzących w skład Armii Poznań pod dowództwem gen. Tadeusza Kutrzeby, w czasie kampanii wrześniowej.

Historia małej Asiuni, dla której wojna zaczęła się tuż po jej piątych urodzinach, gdy pewnej nocy znikła mama i cały dom. Trzeba było iść spać do cudzego domu, gdzie zamiast mamy była obca pani, obce meble i trzeba było pić mleko z cudzego kubeczka, zamiast z tego co zawsze. Asiunia bardzo uważnie obserwuje świat i stara się jak najwięcej zrozumieć, choć przecież dla tak małej dziewczynki jest to strasznie trudne. Wzruszająca literatura faktu dla najmłodszych wydana w koedycji z Muzeum Powstania Warszawskiego

Kontynuacja losów bohaterów „Zapachu Mazur”- Julianny, Krzysztofa, Trudy… Obraz współczesnych Mazur przeplata się tu z dramatycznymi wydarzeniami schyłku Prus Wschodnich. Rok 1945 dla mieszkańców Prus Wschodnich wcale nie oznacza końca wojny. Wkroczenie Armii Czerwonej przewartościowuje cały dotychczasowy świat. Zaczyna się rozpaczliwa ucieczka ludności cywilnej w stronę Zalewu Wiślanego. Siostry, Anna i Truda, za wszelką cenę pragną przeżyć wojenną zawieruchę. W ich codzienną rzeczywistość wpisany jest strach, upokorzenie i krzywda. Aby przetrwać, muszą nauczyć się życia na nowo. Otoczone systemem okołowojennych pułapek, wyznaczają sobie nowe priorytety, uczą się różnych oblicz ludzkich, podejmują trudne decyzje. Robią to, aby żyć, tak zwyczajnie, jak młode kobiety, aby kochać i być kochanymi. Dokąd zaprowadzą Annę podziemne korytarze? Kim będzie dla niej jasnowłosy mężczyzna? Czy połączy ich uczucie? Czy Truda odnajdzie swoje szczęście w Barwinach?[empik].